Een nieuw imago voor wespen

Bijen zijn inmiddels de lieverdjes van de insectenwereld geworden. Alleen vlinders en libellen zijn schattiger. Bijen prikken zelden, zien er mooi uit en bevruchten bloemen. Maar die arme wespen – die nota bene tot dezelfde orde behoren als bijen – worden alom gehaat. We zetten vallen ertegen, sprayen insecticiden op ze en als dat niet werkt, slaan we ze simpelweg dood.

Er zijn bovendien geen grootse campagnes om de wesp te redden, geen speciale wespentuinen en geen wespenhotels. Wespen hebben duidelijk aan het kortste eind getrokken. Eerlijk is eerlijk, bijen maken honing en dat is hele goeie PR. Wespen zijn de vijand, de slechterik. Het zijn chagrijnige dieren met beangstigende namen die bovendien heel naar kunnen steken. Toch zijn wespen ook heel belangrijk.

Wespen eten plaagdieren

Seirian Sumner, bioloog, schreef recent nog een artikel over het miskende insectensoort. Ze schrijft: ‘Ondanks hun slechte publieke imago zijn wespen heel belangrijk voor de wereldeconomie en de ecosystemen. Zonder wespen zouden er plagen over de wereld trekken van Bijbelse proporties en zou de biodiversiteit enorm teruglopen. Ze zijn een aanwinst in de door mensen geregeerde wereld.’

De meeste mensen weten wel dat elk dier zijn eigen belangrijke rol speelt in het ecosysteem. Sommige dieren zijn zelfs ‘sleuteldieren’ en zonder hen gebeuren er rampen. Maar emotioneel gezien zouden we wespen het liefst wegvagen.

Volgens Sumner zijn er inmiddels meer dan 110.000 wespensoorten gevonden, maar het werkelijke aantal is waarschijnlijk het dubbele. Veel soorten zijn simpelweg nog niet ontdekt. Biologen delen de dieren in twee categorieën in: parasitica en aculeata. De parasitica leggen, zoals de naam al suggereert, hun eieren in een ander organisme met een langwerpig, buisvormig orgaan dat we de ovipositor of legboor noemen. De aculeata zijn roofdieren die geen legboor, maar een angel hebben. Wespen zijn de meesterverdelgers.

Voedselpiramide

De meeste wespen zijn eenzame dieren, maar de sociale soorten hebben enorme impact op de insectenpopulatie. Sumner zegt: ‘Wespen hebben een enorme impact op de aanwezigheid van arthopodes, waaronder spinnen, mijten, insecten en duizendpoten. Ze staan bovenaan de voedselpiramide van de ongewervelde dieren. Ze reguleren de vlees- en plantetende arthropod-populatie en beschermen de lagere ongewervelden en planten. De regulatie is hun belangrijkste rol, ecologisch en economisch. Met name de wespensoorten die een nest bouwen kunnen enorme hoeveelheden spinnen en insecten die gewassen eten wegnemen.’

Wespen eten vrijwel alle soorten insecten, maar roeien geen andere diersoorten uit. Ze zijn dus een heel handige, natuurlijke insecticide. Ze eten plaagdieren zoals rupsen, kevertjes en vliegen. Zonder wespen zouden we een stuk minder te eten hebben. Bovendien bevrucht het diertje allerlei bloemen, zoals vijgen en orchideeën.

Belangrijke rol

Maar er is mogelijk een nog belangrijkere rol voor wespen weggelegd. Ze zouden wel eens kunnen helpen bij de bestrijding van kanker. Wetenschappers onderzoeken namelijk het gif van de Braziliaanse wesp op elementen die kanker tegengaan. Onder laboratoriumomstandigheden doodt dit gif namelijk kankercellen.

Dus ja, een wespensteek is vervelend. Maar wespen zorgen beter voor onze gewassen dan we ooit zelf zouden kunnen doen, ze verrijken bovendien ons ecosysteem en zijn een belangrijk onderdeel van het plantenleven. Sumner omschrijft het het beste: ‘Wespen zijn een ongemak op zonnige dagen, maar een wereld zonder ze, zou een ecologische en economische ramp zijn.’