Gedeelde ruimte leidt tot minder ongelukken

The Optimist 10 jul 2018 Samenleving

Shared Space (gedeelde ruimte) is een beweging binnen de stadsarchitectuur die de scheiding tussen de verschillende manieren van transport verlaagt. Stoepen, strepen op de weg, verkeersborden en stoplichten worden zo min mogelijk gebruikt. In tegenstelling tot wat je misschien verwacht, zijn er daardoor minder ongelukken.

Hans Monderman (1945-2008), tevens ‘uitvinder’ van het woonerf, was de belangrijkste kracht achter deze bijzondere vorm van wegenbouw en stadsplanning. De verkeerskundige meende dat het een vaststaand gegeven is dat gemotoriseerd verkeer de komende generaties een belangrijk element zal zijn in de economie en de ruimtelijke indeling van steden. Het is een probleem dat zichzelf niet zal oplossen. Daarom bekeek hij technologieën en verschillende ontwerpen voor straten en begon daarin te snijden. Alles wat volgens hem niet werkte en niet productief was verdween. Daaronder vielen ook de stoepen, verkeersborden en stoplichten.

Hierdoor neemt de onzekerheid over de verkeerssituatie onder de gebruikers van de straat toe. Niemand weet precies wie er voorrang heeft en waar iemand loopt, fietst of rijdt. Daardoor neemt de gemiddelde snelheid van de verkeersdeelnemers af. Gevolg? Minder ongelukken, de ernst van de ongelukken neemt af en de veiligheid van iedereen neemt juist toe.

Shared space-ontwerp kan allerlei verschillende vormen aannemen. Niet overal worden de rijbanen gescheiden en niet overal blijven de wegen vrij van markeringen. Denk bijvoorbeeld eens aan autoluwe straten. Deze straten zien er heel anders uit dan een shared space-verkeerskruising.

In Nederland zijn de Friese plaatsen Drachten en Makkinga de bekendste voorbeelden van shared space-verkeersplanning. In Makkinga bestaan geen wegmarkeringen en geen verkeersborden. Alleen aan het begin van het stadsgebied staat een bord: ‘verkeersbordvrij’. In Drachten waren er op kruisingen waar de stoplichten zijn verwijderd significant minder ongelukken. In de vier jaar voor de shared space waren er 36 ongelukken, na twee jaar waren er nog maar twee ongelukken gebeurd. Inmiddels zijn er in heel Drachten nog maar 3 stoplichtkruisingen. Positief bijeffect daarvan is dat er nauwelijks nog verkeersopstoppingen zijn.

Monderman meende dat het gedrag van een individu meer positief beïnvloed kan worden door zijn omgeving aan te passen dan door middel van de traditionele verkeersborden. Hij verklaarde dat door het nemen van eigen verantwoordelijkheid. In een interview in 2006 reageert Monderman: ‘We verliezen ons eigen sociaalverantwoordelijke gedrag. Hoe meer voorschriften, hoe meer de persoonlijke verantwoordelijkheid afneemt. Als je niet precies weet wie er voorrang heeft, zoek je oogcontact met de andere weggebruikers. Je verlaagt je snelheid en je bent voorzichtiger.’

Inmiddels heeft het project van de in 2008 overleden verkeersdeskundige ook internationaal gevolg gehad. New York, Londen en diverse landen in Europa en daarbuiten hebben Mondermans systeem overgenomen en verder ontwikkeld. Er zijn nu drie typen straat: de straat waar de voetganger altijd voorrang heeft, informele straten en verrijkte straten. Door continue met betrokkenen en gebruikers van de straten te overleggen kan Mondermans systeem in de meeste steden werken – zelfs voor blinden en weggebruikers die minder assertief zijn. Het is een basisgedachte, een aanpakmethode geworden waarin onderling contact centraal staat.

The Optimist

The Optimist

The Optimist is een onafhankelijk opinietijdschrift over mensen en ideeën die de wereld veranderen.

Meer over The Optimist >

Reacties

Eén reactie op “Gedeelde ruimte leidt tot minder ongelukken”

Geef een reactie