Deze film kan je gedachten lezen

In de nabije toekomst zal er een wereldwijd netwerk van hersen-computer interfaces zijn dat ons in staat stelt informatie snel en totaal te verdelen én bovendien ook surveilleert in onze gedachten. Althans, dat is het uitgangspunt van een nieuwe film: The Moment.

The Moment komt uit tijdens het Sheffield International Documentary Festival dat deze maand plaatsvindt. De film verkent het idee dat er een toekomst bestaat waarin we gedachten kunnen lezen en dat feit beheerst de gehele maatschappij. Maar wat nog veel bijzonderder is, is dat de muziek en het tempo van de film door de kijker worden bepaald; door zijn hersengolven te volgen.

Richard Ramchurn is de regisseur van de film en heeft zijn werk inmiddels aan een aantal kleine groepen mensen getoond. In elke groep is telkens een persoon met de headset wiens hersengolven worden gelezen. Hoewel de wetenschap nog lang niet zeker weet wat de diverse hersengolven precies betekenen, kunnen we nu wel allemaal een op ons afgestemd verhaal zien. Verschillende mensen maakten verschillende films als het verhaal op hun brein werd afgestemd. Als de golven aangeven dat iemand zijn interesse verliest, verandert bijvoorbeeld de muziek of begint een nieuwe scene met een andere personage.

Afhankelijk van wiens hersenen de film maakt, kan het publiek verschillende scènes zien en zijn de overgangen anders en op verschillende momenten. De kern van het verhaal blijft hetzelfde, maar de regisseur moest veel meer filmmateriaal schieten om tot een film van een half uur te komen. Anders zou hij niet genoeg variaties kunnen bieden om het verhaal op de hersenen af te kunnen stemmen.

Het is een cool foefje, maar het laat zich niet makkelijk delen. The Moment zal dan ook nooit in de bioscoop verschijnen. Mensen richten zich op verschillende dingen op verschillende momenten en een film die helemaal op één persoon is afgestemd, zou heel saai of juist angstaanjagend kunnen zijn voor de ander. Bovendien heeft dit type film een ander probleem. Net als VR-films moet je de film alleen kijken en kan je het pas later er met je vrienden over hebben. Zodra de nieuwigheid er af is, zou het kunnen dat we de perfect gemixte en bewerkte bioscoopfilms toch meer waarderen.

Buiten de filmwereld om is de technologie om gedachten te lezen ook gebruikt voor videospellen en draagt het bij aan het begrijpelijk en toegankelijk maken van het werkveld van de neurowetenschap. Op dit moment weten we voornamelijk of de hersenen in een meer meditatieve staat of juist een staat van aandacht zijn. Maar in de toekomst wordt het misschien mogelijk om, op basis van inzichten die we verkrijgen door middel van dit soort filmexperimenten, de hersenen beter te begrijpen.